کوه سنگی نام کوه مشهور و نیز دومین پارک بزرگ ( بعد از پارک جنگلی ملت ) در شهر مشهد است و در میان تفریحگاه های این شهر از قدمت و شهرت خوبی برخوردار است. این مکان تا سال 1310 با همان ساختار طبیعی به عنوان منطقه ییلاقی با جاذبه های طبیعی از قبیل کوه های سهل الصعود و باغ های سرسبز و چشم اندازهای طبیعی و رودخانه ها و آب و هوای معتدل ، اقامتگاه سیاحتی بود . در سال 1312 با ایجاد بعضی از امکانات سیاحتی از قبیل استخر و جاری شدن قنات ، وسعت و اهمیت یافت و در سال 1318 با احداث ساختمانی دو طبقه توسط آلمان ها ، و جدول کشی خیابان ها و نرده کشی و گل کاری به صورت پارک طبیعی درآمد .
همچنین شهردار وقت شهر میلان ، تعدادی مجسمه به شهردار مشهد هدیه کرد که دو عدد شیر سنگی در درب ورودی نصب گردیده و دو مجسمه انسانی را درکنار استخر بزرگ کوه سنگی و روبروی رستوران و تالارش نصب نمودند ( مجسمه های انسانی مذکور بعد از انقلاب ، اسلامی برچیده شد )
در سال 1340 با گسترش شهر مشهد ، کوه سنگی از طریق خیابانی وسیع و عریض و مشجر ، موسوم به خیابان کوه سنگی ، به بدنه اصلی شهر مشهد متصل شد .طرح های توسعه در نظر گرفته شده ، از قبیل پارک کوه سنگی راتبدیل به مجموعه تفریحی گردشگری نموده است . باغ پذیرایی ، باغ فرهنگی ، باغ سنگی ، باغ طبیعی ، باغ آرامگاه ، باغ ورزشی و باغ تفریحی1
در کتاب تاریخ قدیم مشهد اشاره شده استخر کوهسنگی به طول 105 و عرض 58 متر می باشد که از آب نهر گناباد در فاصله 42 کیلومتری مشهد پر می شود از استخر کوهسنگی خیابانی به شکل چهار باغ با چهار ردیف درخت کاری و چهار پیاده روی وسیع تا ضلع غربی بیمارستان امام رضا(ع) احداث گردیده، خیابان کوه سنگی یکی از زیباترین و جالب ترین خیابان های مشهد است و درختان چنار کهنسال آن منظره بدیع و بی نظری به خیابان داده بود و خیابان را همچون چتر سبزی جلوه گر می ساخت که در تابستان آن خیابان در سایه درختان لطافتی از بهار را احساس می کرد. تاسیسات تفریحی کوهسنگی یعنی استخر و باغچه کاری اطراف و همچنین هتل زیبای جلوی استخر که فعلا باشگاه پذیرائی است و همچنین هدایت آب نهر گناباد به استخر و درخت کاری دو طرف نهر تا قریه گناباد و نیز خیابان پرصفای کوهسنگی تماماً از اقدامات عمرانی و توسعه جدید شهر مشهد توسط مرحوم محمد ولی اسدی صورت گرفته است و آن خیابان هم مدتی بنام خیابان اسدی نام گذاری و معروف بود.2
همچنین در کتاب شناسایی و معرفی اولین های شهر ذکر شده : حضرت رضا (ع) در کوه مجاور سناباد نوغان توقف کردند و پس از دعا برای آن کوه فرمودند: « از سنگ آن برای حضرت، ظرف طبخ غذا بسازند». بدینسبب، کوهسنگی مشهد و معدن سنگ ویژه مجاور آن، از زمان حضرت رضا(ع) مقدس شده است (سیدی، 1382، ص39). طبق نوشتههای منتشر شده، به قولی شاهعباس صفوی در سال 995ق بر روی کوهسنگی مشهد تاج شاهی ایران را بر سر گذاشت (سیدی، 1382: 50).
در منتظم ناصری نیز آمده است که در سال994ق مرشد قلیخان پس از ورود به مشهد مقررداشت، عباسمیرزا دوباره به تخت سلطنت جلوس نماید و برای آن ساعتی اختیار کردند. تمام اهل مشهد از شهر بیرون آمدند و اطراف کوهسنگی جمعیت کردند و در دامان آن کوه، تختی مزین به جواهر نصب و برقرار کردند و خطبه سلطنت به نام وی خواندند و مرکز حکمرانی خراسان مشهد شد (مدرس رضوی، 1378: 64).
جدا از سابقه تاریخی این کوه، این نقطه از شهر در دوره پهلوی با ایجاد استخر، مکانی برای شنا و تفریح جوانان در تابستان بهشمار میآمد. از استخر کوهسنگی که 105 متر طول و 58 متر عرض دارد، ابتدا یک خیابان بهطول تقریبی 2400متر بهطرف شهر تا انتهای ضلع غربی بیمارستان شاه رضا احداث گردیده است. عرض سوارهرو این خیابان 30/23 متر است. در سالهای 1314-1320ش به دستور پاکروان، نیابت تولیت و استاندار خراسان، اطراف استخر کوهسنگی بهوضع جالبی خیابانبندی و طراحی و گلکاری شد و مجسمههای متعددی در آنجا نصب و عمارتی دو طبقه (دارای چند اطاق و سایر متعلقات) درجنوب استخر ساخته شد. در جلو کوه ایوانی است که در دوره صفوی به شیوه بناهای قرن ده و یازده هجری و با مصالح ساختمانی همان زمان یعنی آجرو آهک و گچ و سنگ ساخته شده است. در میان ایوان قبر مرحوم میرزا ابراهیم از اجداد سادات رضوی است که نسبش با 23 واسطه به حضرت رضا (ع) میرسد.3
|