در وقفنامه میرزا ابراهیم رضوی (1038 ه.ق) که باغ عشرتآباد وقف اولاد واقف و سادات رضوی مشهد شده، در معرّفی آن آمده است: "باغ عشرتآباد واقع در اندرون شهربند ( باروی شهر) در محلّه کاریز، مع یخدان متّصل به آن" (شجره طیّبه، ص 86). در اسناد مرافعات اولاد واقف نیز که مربوط به اوایل قرن دوازدهم هجری قمری است، یک جا از " باغ عشرتآباد مع یخدان" یاد شده (ص 113 شجره طیّبه) بار دیگر هم از دو "مزرعه عشرتآباد" (همان، ص 115)، که اگر اشتباه قلمی نشده باشد دو عشرتآباد در حومه مشهد وجود داشته، که جزء موقوفات میرزا ابراهیم بوده است.
در مبایعهنامه و وقفنامه میر علاءالدّین محمّد الحسینی و ملاّ عبدالله تونی (1082 و 1100) "اراضی عشرتآباد" مجاور محمّدآباد سه گوشه معرّفی شده است ( محمّدآباد نوغان). در وقفنامه میرزا محمّد مؤمن (1136 ه.ق) نیز یکی از حدود مزرعه وقفی علیآباد "مزرعه عشرتآباد" خوانده شده است ( علیآباد).
در طومار علیشاهی (1160 ه.ق) " قنات عشرتآباد، با 15 تومان و 16 تومان" درآمد جزء موقوفات آستان قدس معرّفی شده است (ص 22). در طومار عضدالملک (1273 ه.ق) هم قنات عشرتآباد "حدّی به خندق شهر، حدّی به محمّدآباد نوغان، حدّی به باغ آقا رجب و استاد عبّاس و قبرستان"، موقوفه مطلقه آستان قدس معرّفی شده است.
بنابراین، عشرتآباد مزرعهای بزرگ شبیه شهرچهای در شمال غرب باروی شهر مشهد بوده، که بخشی از آن هم در داخل باره (شهربند) قرار داشته است. در سده حاضر خیابانی که از میدان شهدا به سوی راهآهن کشیده شده بود عشرتآباد نام داشت، که بعد از انقلاب به خیابان هاشمینژاد تغییر نام یافت، امّا عامّه مردم عموماً آن را به همان نام قدیم عشرتآباد میخوانند. در گذشته هم باغی در حاشیه شمالی بالا خیابان، در حدّ فاصل میدان شهدا تا فلکه دروازه قوچان (دروازه بالا خیابان پیشین، توحید کنونی) به این نام خوانده میشد، که اهالی مشهد آن را هشتآباد میخواندند. بخشی از این باغ حالا بوستان (پارک) شده است. |